Projekty

Więzi sąsiedzkie, komunikowanie się w grupach sąsiedzkich, powstawanie inicjatyw obywatelskich opartych na więziach sąsiedzkich nabrały szczególnego znaczenia w obliczu rosnącego poczucia zagrożenia wśród obywateli, wywołanego pandemią i wojną. Wyniki badań przeprowadzone przez zespół ODO w 2022 roku pokazały, że sąsiedztwo jest ważnym elementem dzielonego doświadczenia, potencjalnym miejscem adaptacji jednostek, które może stanowić schronienie przed poczuciem niepewności i chaosu. Odpowiedzi Krakowian udzielone w ankiecie oraz wywiady z osobami prowadzącymi profile grup sąsiedzkich na Facebooku ujawniły zapotrzebowanie na pogłębioną dyskusję o sąsiedztwie w kontekście integracji i relacji komunikacyjnych mieszkańców, którzy działają na rzecz dobra wspólnego na najbardziej lokalnym poziomie życia społecznego. 

Dlatego, w 2023 roku zespół ODO realizuje dwa podstawowe zadania, polegające na przygotowaniu i organizacji wydarzeń, które – z jednej strony – mogą stanowić praktyczne fora dyskusji i wymiany doświadczeń uczestników dialogu obywatelskiego w Krakowie, z drugiej zaś, mogą stać się swoistymi narzędziami partycypacji obywatelskiej.

• 5 września 2023 roku odbył się warsztat partycypacyjny pt. „E-sąsiedztwo jako sposób praktykowania sąsiedztwa w Krakowie” z udziałem inicjatorów i administratorów grup sąsiedzkich w mediach społecznościowych. Celem warsztatu było pogłębienie wyników badań z 2022 roku, czemu służyła dyskusja i wymiana doświadczeń między uczestnikami spotkania. W szczególności dyskutowano o grupach sąsiedzkich na Facebooku jako współczesnej formie praktykowania sąsiedztwa oraz procesu przenikania się sąsiedztwa w wersji online i w wersji offline. 
• 27 października 2023 roku odbyło się seminarium dyskusyjne składające się z trzech paneli, w których rozmawialiśmy o znaczeniu inicjatyw i aktywności mieszkańców dla rozwoju dialogu obywatelskiego w Krakowie. W każdym z paneli dyskutowaliśmy o wzajemnych relacjach mieszkańców, mediów i władz miasta, przyjmując kolejno perspektywę jednego z tych aktorów.

W 2022 roku przedmiotem badań ODO było sąsiedztwo postrzegane jako ważny element dzielonego doświadczenia i potencjalne miejsce adaptacji jednostek do szerszego społeczeństwa, które może stanowić pewnego rodzaju schronienie przed poczuciem niepewności i chaosu. Analiza budowania więzi sąsiedzkich, komunikowania się w grupie sąsiedzkiej, powstawania inicjatyw obywatelskich opartych na więziach sąsiedzkich to tematy, które nabrały szczególnego znaczenia w obliczu rosnącego poczucia zagrożenia wśród obywateli, wywołanego pandemią i wojną.

Głównymi celami badań uczyniono:

• rekonstrukcję społecznych reprezentacji sąsiedztwa (sposobów rozumienia pojęć „sąsiad” i „sąsiedztwo”);
• charakterystykę wyobrażeń i opinii na temat relacji sąsiedzkich;
• charakterystykę społecznego postrzegania uwarunkowań tworzenia się więzi sąsiedzkich.

Przedmiotem zainteresowania zespołu ODO w 2021 roku była wielokulturowość. Zrealizowano trzy zadania badawcze:

• analizę wielokulturowości i dialogu wielokulturowego w dyskursie Rady Miasta Krakowa;
• analizę reprezentacji medialnych wielokulturowości i dialogu wielokulturowego w Krakowie;
• analizę dokumentów GMK w obszarze wielokulturowości oraz badania organizacji pozarządowych działających w tym obszarze.

W 2021 roku zespół ODO wspierało konsorcjum naukowo-badawcze CLARIN PL: Jan Wieczorek, Krzysztof Hwaszcz, Mateusz Gniewkowski, Piotr Miłkowski, Marcin Oleksy, Jan Kocoń, Tomasz Walkowiak, Michał Rudolf, Dorota Komosińska, Łukasz Kobyliński.

Konsorcjum CLARIN-PL jest ogólnoeuropejską infrastrukturą naukową, która umożliwia badaczom z dziedziny nauk humanistycznych i społecznych wygodną pracę z bardzo dużymi zbiorami tekstów. Dostępna infrastruktura jest unikatowa na skalę światową, ponieważ powstała specjalnie z myślą o języku polskim. Do dyspozycji badaczy oddano autorskie rozwiązania zapewniające precyzyjne wyniki dla badań dużych zasobów tekstowych.

W ramach współpracy z użytkownikami utworzono tzw. helpdesk CLARIN-PL, który oferuje bieżące wsparcie badaczy w ramach analizy danych tekstowych, zarówno na poziomie technicznym, jak i merytorycznym. W tym roku zespół CLARIN-PL wspomagał prace nad analizą dialogu wielokulturowego w dyskursie Rady Miasta Kraków. Stworzono m.in. prototyp KORPUSOMATU dokumentów z sesji RMK.

Badania objęły okres VII kadencji Rady Miasta Krakowa, w którym uchwalono Program „Otwarty Kraków”, czyli pierwszy dokument zawierający opis działań władz miasta na rzecz cudzoziemców w Krakowie.

Wyniki analiz opublikowane zostały w 2022 roku w tomie zatytułowanym "Wielokulturowość w dyskursie rady miasta i w dyskursie medialnym. Przykład Krakowa", wydanym przez Uniwersytet Jagielloński - Instytut Dziennikarstwa, Mediów i Komunikacji Społecznej i Wydawnictwo TOC w serii EMIPIRIA.  

W 2018 roku zespół ODO kontynuował badania reprezentacji medialnych dialogu obywatelskiego oraz badania ewaluacyjne Centrum Obywatelskiego w Krakowie, których pierwszy etap przeprowadzono w 2017 roku.

Najważniejsze zadanie badań medioznawczych polegało na zdiagnozowaniu wyobrażenia dziennikarzy oraz kreatorów opinii publicznej na temat dialogu obywatelskiego. Wywiady stanowiły integralną część analizy reprezentacji medialnych.

Efektem powyższych badań  są dwie publikacje wydane w 2019 roku:  "Dialog obywatelski w Krakowie. Perspektywa dziennikarzy i kreatorów opinii" (tom 5) oraz "Ewaluacja Centrum Obywatelskiego w Krakowie" (tom 6).

W 2017 roku zespół ODO postawił sobie dwa szczegółowe zadania badawcze. Po pierwsze, zdiagnozowanie otoczenia medialnego dialogu obywatelskiego w Krakowie. Po drugie, ewaluację Centrum Obywatelskiego, które jest zadaniem publicznym, zleconym do realizacji organizacjom pozarządowym przez Gminę Miejską Kraków.

Celem analizy mediów było uzyskanie odpowiedzi na pytania: jak dialog obywatelski prezentowany jest w krakowskich mediach i jakie może to mieć znaczenie dla jakości współpracy miasta z organizacjami pozarządowymi, a także społecznego postrzegania dialogu obywatelskiego. Istotą drugiego zadania było zaprezentowanie założeń obszarów ewaluacji zadań publicznych, przedstawienie przykładowej metodologii jej przeprowadzenia wraz z wnioskami i rekomendacjami adresowanymi do wykonawców zadania.

W efekcie tych badań powstały dwie publikacje wydane w 2018 roku:  "Dialog Obywatelski w Krakowie. Reprezentacje medialne" (tom 3)  oraz "Ewaluacja Centrum Obywatelskiego" (tom 4 ).

W roku 2016 analiza objęła współpracę Gminy Miejskiej Kraków i organizacji pozarządowych. Chodziło przede wszystkim o ocenę współdziałania tych podmiotów, ich zdolności do wspólnej realizacji projektów na rzecz rozwoju miasta oraz ich wzajemnego komunikowania się.

Celem badań było, z jednej strony, poznanie praktyk konsultacji Gminy Miejskiej Kraków z organizacjami pozarządowymi w 2015 roku oraz zebranie opinii organizacji pozarządowych odnośnie postulowanych zmian w sposobie funkcjonowania tych konsultacji, z drugiej zaś, rozpoznanie jakości komunikacji pomiędzy organizacjami pozarządowymi w Krakowie a Urzędem Miasta, w szczególności poprzez portal www.ngo.krakow.pl

Wyniki badań zaprezentowano w publikacji "Dialog Obywatelski w Krakowie. Formy i współdziałanie z organizacjami pozarządowymi", która stanowi 2 tom w serii ODO.

W początkowej fazie realizacji projektu  - w 2015 roku - celem badań było poznanie stopnia znajomości pojęć i zagadnień dialogu obywatelskiego oraz sposobów postrzegania instytucji dialogu obywatelskiego wśród mieszkańców Krakowa, krakowskich organizacji pozarządowych i w przekazie krakowskich mediów. Chodziło o ustalenie, czy i w jaki sposób podmioty te identyfikują dialog obywatelski, a następnie - na podstawie uzyskanych informacji - starano się odpowiedzieć na pytanie, czy po stronie badanych podmiotów istnieją raczej sprzyjające czy raczej niesprzyjające warunki dla rozwoju dialogu obywatelskiego w Krakowie. Ważnym celem badań było także ustalenie przyczyn zidentyfikowanych opinii.

Wyniki zrealizowanych badań zaprezentowano w publikacji wydanej w 2016 roku, zatytułowanej "Dialog obywatelski w Krakowie w opiniach mieszkańców, przedstawicieli organizacji pozarządowych i mediów", która stanowi pierwszy tom serii ODO.